12-1-1 مصالح
12-1-1-1 شن و ماسه
ماسهها به سه دسته طبقهبندي ميشوند: ماسه ريز به قطر 15/0 تا 2/1 ميليمتر و ماسه متوسط به قطر 6/0 تا 5/2 ميليمتر و ماسه درشت به قطر 2/1 تا 5 ميليمتر. قطر ماسه براي استفاده در قشر رويه، نبايد از 2/1 ميليمتر و براي مصرف در قشرهاي آستر و مياني، نبايد از 5/2 ميليمتر بيشتر باشد. ماسه درشت براي قشرهاي ضخيم كه داراي شبكه فلزي و تور سيمي هستند، به كار ميرود. در مواردي كه اندود با كيفيت ممتاز موردنياز باشد، براي ايجاد چسبندگي بيشتر بين ماسه و سيمان و جلوگيري از لغزش ماسه بين ماله و قشر زيرين و پيشگيري از خراشهاي لانه كرمي بهتر است از ماسه شكسته بخصوص در قشر رويه استفاده شود. ميزان خاك و مواد مضر، نبايد از حدود تعيين شده تجاوز كند. ماسه بايد با دست يا ماسهشور شسته شود. شنهاي مورد مصرف در نماسازيهاي تزئيني به دو دسته تقسيم ميشوند. شن ريز به قطر 5 تا 10 ميليمتر و شن درشت به قطر 10 تا 20 ميليمتر. براي سنجش ميزان خاك ماسه به آزمايش مقرر در فصل
به فصل مصالح مراجعه شود.
12-1-1-2 آب
آب بايد خالص، شفاف، عاري از مواد نفتي، اسيد، روغن، نمكهاي محلول، مواد آلي و فضولات باشد. از به كار بردن آب دريا يا آب رودخانه گلآلود، بايد خودداري شود. آب چاه بايد به نحوي بالا كشيده شود كه عاري از ذرات كوچك گل و لاي باشد. آب قابل شرب براي اندودكاري مناسب است، به هر حال ويژگيهاي آب بايد با مندرجات فصل مصالح مطابقت داشته باشد.
12-1-1-3 پودر رنگ
پودر رنگ بايد در مقابل قليا مقاوم بوده و در برابر نور تغيير رنگ ندهد. آزمايش بايد بر اساس استاندارد BS 1014 صورت گيرد. براي آزمايش مقدماتي در كارگاه ميتوان 2 تا 3 گرم پودر رنگ را به هريك از دو ليوان، يكي محتوي دوغاب آهك و ديگري محتوي دوغاب گل سفيد (سنگ آهك) اضافه نمود و هم زد. پس از 3 تا 4 روز كه عمل تهنشيني صورت ميپذيرد، رنگ آنها در مقايسه با هم نبايد متفاوت باشد. تفاوت رنگ نشان ميدهد كه پودر رنگ در مقابل آهك و قليا تأثيرپذير است. پودر رنگ در آب حل نميشود، بلكه به صورت ذرات معلق در ميآيد (سوسپانسيون). از آنجا كه مصرف پودر رنگ به ميزاني بيش از 10 درصد وزني مواد چسباننده موجب كاهش مقاومت ملات خواهد شد، قابليت پودر رنگ بايد چنان باشد كه با درصدهاي كمتر از آنچه ذكر شد، رنگ مطلوب حاصل آيد. براي انجام آزمايش كارگاهي بايد 10 گرم گل سفيد را با 10 گرم پودر رنگ و آب، مخلوط و دوغاب كرمگونهاي ساخت و با آن روي كاغذ رنگآميزي نمود. با افزودن 10 گرم ديگر گل سفيد به دوغاب قبلي ملاحظه ميشود كه نمونه رنگ بر روي كاغذ كم رنگتر از حالت اول ميشود. با تكرار اين عمل پودر با كيفيت مناسب در نوبت سي و يكم و بيشتر كاملاً بيرنگ ميشود، در حالي كه پودرهاي نامناسب در نوبت پانزدهم بيرنگ ميشوند.
اهم پودرهاي رنگ معمول و متداول براي مصرف در ملاتها و اندودهاي رنگي سيماني و آهكي عبارتند از:
الف-پودرهاي سياه: دوده، گرافيت، زغال استخوان، دي اكسيد منيزيم[1]
ب- پودرهاي قرمز: گل اخري، خاك از تركيبات سرب و كرم، موميا[2]
پ- پودرهاي زرد: گل زرد، خاك از تركيبات اكسيدهاي آهن و منگنز[3]
ت- پودرهاي آبي: لاجورد و خاك از تركيبات كبالت و آلومينا[4]
ث- پودرهاي قهوهاي: خاك از اكسيدهاي آهن و منگنز[5]
ج- پودرهاي سبز: خاك اكسيد كرم[6]
چ- پودرهاي سفيد: گل سفيد، سيمان سفيد، مرمر سفيد[7]
12-1-1-4 شبكه فلزي، تور سيمي و ميلگرد آويز
براي اجراي سقفهاي كاذب، كتيبهها و مانند آنها بايد شبكه فلزي با چشمه كمتر از 20 سانتيمتر ساخته و بر روي آن تور سيمي گالوانيزه يا رابيتس نصب شود. تور سيمي گالوانيزه و قطر آن 7/0 تا 4/1 ميليمتر باشد. ابعاد چشمههاي آن براي پوشش زير بال تيرآهن و تيرهاي حمال كمتر از 5 سانتيمتر و براي پوشش سطوحي كه از مصالح مختلف مانند مصالح بنايي و ستونهاي فلزي ساخته شدهاند، كمتر از 3 سانتيمتر و براي زيرسازي اندودهاي ضخيم، كمتر از 4 سانتيمتر باشد. شبكه بر حسب مورد بايد به وسيله دوغاب سيمان، رنگ روغني، لعاب تينر و سلولز يا تركيبات قيري پوشيده شود. قطر ميلگردهاي آويز سقف كاذب در صورتي كه به فاصله 50 سانتيمتر در هر جهت نصب شود، 10 ميليمتر خواهد بود، در صورتي كه براي عبور كانال فاصله آويزها در يك جهت اضافه گردد، بايد قطر ميلگرد شبكه افزايش يابد و يا از نبشي استفاده شود.
12-1-1-5 ساير مصالح
مشخصات سيمان، آهك، گچ و خاك رس، بايد مطابق با استاندارد و مندرجات فصل مصالح ساختماني باشد.
[1]. Black Pigments: Carbon black, graphile, boneblack, and magnesion dioxia
[2]. Red Pigments: Iron minium (redocher), mummy, and chrome red
[3]. Yellow Pigments: Ocher and sienna
[4]. Blue Pigments: Ultramarine blue and cobalt blue
[5]. Brown Pigments: Raw and burnt umber
[6]. Green Pigments: Chrome green (chromiumoxide)
[7]. White Pigments: Calcium carbonate (chalk). white cement, and white marble dust