24-1 كليات و گستره كار
كيفيت ساختمانهاي آجري، اسكلت فلزي، بتنآرمه، چوبي و نظاير آنها اعم از اينكه بزرگ يا كوچك باشند، در مرحله طرح و اجرا به رعايت پارهاي مسائل فني كه به دانش رشتههاي مختلف ساختمان بستگي دارد، ارتباط پيدا ميكند، بديهي است عدم توجه به اصول طراحي و معماري، مباني محاسباتي، ضوابط تأسيساتي و بالاخره اجرا، ساخت و نگهداري[1]، و نيز استفاده از مصالح نامرغوب، اشكالاتي را در پي خواهد داشت كه ساختمان را پيش از موقع نيازمند به تعمير ميسازد. به طور كلي اهم عواملي كه موجبات تعمير ساختمانها را فراهم ميآورند عبارتند از:
1- سپري شدن عمر طبيعي مصالح مورد مصرف در ساختمان كه ميتوان به اختصار آن را پير شدن[2] مصالح ناميد.
2- عوامل محيطي مانند سيل، زلزله، نزولات جوي، باد، آفتاب، تغييرات درجه حرارت و ساير موارد كه اهميت كمتري دارند.
3- انفجار، آتشسوزي، خرابيهاي ناشي از جنگ و بالاخره خرابكاري عمدي و يا سهلانگاري.
4- تغيير شرايط بهرهبرداري، به عنوان مثال چنانچه از ساختمان مسكوني كه براي افرادي معدود طراحي و ساخته شده و سربار آن نبايد از حد معيني تجاوز نمايد، به عنوان واحد اداري، آموزشي يا درماني استفاده شود، بهرهبرداري مستمر و مكرر از اطاقها، سرويسها و آبريزگاهها و احتمالاً ساختن تيغهها و حتي ديوارهاي جدا كننده به ضخامت ده سانتيمتر و بيشتر در نقاط مختلف ساختمان، ممكن است خرابيهاي زود هنگام و پيشبيني نشدهاي را به كل بنا تحميل نمايد.
5- وقفههاي بي مورد پيشبيني نشده و گاه پيشبيني شده در حين ساخت كه طبعاً انسجام كار را كاهش ميدهد. اين موضوع به ويژه در فصل سرما و يخبندان، آثاري نامطلوب روي مصالح و قسمتهاي ساخته شده بنا بر جاي ميگذارد كه عمر مفيد ساختمان را كوتاه و موجبات تعمير و اشكالات بعدي را نيز فراهم ميآورد.
6- عدم رعايت مشخصات فني اعم از كاربرد مصالح نامرغوب و به كار گماردن افراد ناوارد به كار، اين موضوع به ويژه در كارهاي كوچك كه انجام آزمايشهاي منظم و مكرر مقرون به صرفه و عملي نيست، مصداق دارد. از طرف ديگر نظارت در اين قبيل كارها يا اعمال نميگردد و يا به طور مقطعي و ناقص صورت ميگيرد كه اين موضوع خود تعميرات پيش از موعد را اجتنابناپذير ميسازد. با توجه به مراتب ياد شده به شرح تخريب و تعمير قسمتهاي مختلف ساختمان ميپردازيم.