2-19-4 شدت صوت[1]

گوش انسان قادر به درك دامنه وسيعي از شدت صوت است، شدت يك صداي بلند حدود 1012×3 برابر شدت صداي ضعيفي است كه به دشواري قابل شنيدن مي‌باشد. هرچند تغييرات شدت احساس شنوايي در گوش، ارتباط مستقيمي با تغييرات شدت واقعي صوت ندارد، اما بر اساس تجربيات علمي ثابت شده است كه بين اين دو عامل، رابطه لگاريتمي برقرار است، به اين ترتيب كه اگر شدت واقعي 10، 100 و 1000 برابر شود، احساس بلندي صوت در گوش به نسبت 1، 2 و 3 افزايش مي‌يابد. به اين دليل شدت صوت با بلندي ظاهري اندازه‌گيري مي‌شود. در دانش آكوستيك فرمول  مبناي عمل واقع شده است، در اين فرمول

dB دسيبل[2] واحد اندازه‌گيري شدت صوت،

W شدت صوت مورد نظر و

W0 حداقل شدت صوت است كه عموماً توسط انسان عادي جوان قابل شنيدن مي‌باشد و معادل16-10وات بر سانتيمتر مربع است.

 

مقياس دسيبل از مرز يا آستانه شنوايي كه صفر است، شروع شده و به مرز احساس درد در گوش كه 130 دسيبل است، پايان مي‌يابد (جدول 2-19-4). شدت صفر دسيبل مربوط به انرژي صوتي معادل W است.

جدول 2-19-4 ترازهاي صوتي مربوط به سر و صداهاي محيط

شدت انرژي

(وات بر سانتيمتر مربع)

احساس بلندي صدا

منبع سر و صدا

دسي بل

10- 4

دردناک

هواپيماهاي جت

130 - 110

10- 6

کر کننده

تندر (غرش آسمان)

100

 

 

آتش توپخانه

 

 

 

قطار در حال عبور

 

 

 

کارخانه با ديگ بخار

 

 

فوق‌العاده بلند

کارخانه صنعتي پر سر و صدا

90

 

 

موزيک تند (راک اندرول)

 

10- 9

خيلي بلند

رفت و آمد کاميون

80

 

 

کابين هواپيما

 

 

 

دستگاههاي صوتي (هاي في* ) با صداي عادي

 

 

بلند

دفتر کار پر سر و صدا (با 20 نفر ماشين‌نويس)

70

 

 

سر و صداي خيابان (به طور متوسط)

 

 

متوسط بلند

صداي راديو و تلويزيون (به طور متوسط)

70 - 60

 

 

سر و صداي کارخانه (به طور متوسط)

 

 

 

سرو صداي دفتر کار ( به طور متوسط)

 

10-10 - 10-11

متوسط

خانه پر سر و صدا

60 - 50

 

 

گفت و گوي عادي

 

 

 

راديو با صداي آرام

 

10-11 - 10-12

آرام

دفتر کار خصوصي

50 - 40

 

 

خانه آرام

 

10-12 - 10-13

ضعيف

اطاق خواب

40 - 30

 

 

تأتر خالي

 

10-13 - 10-14

خيلي ضعيف

تالار کنفرانس (عادي)

30 - 20

 

 

گفت و گوي آهسته

 

10-14 - 10-15

نجوا

خش خش برگها

20 - 10

 

 

زمزمه

 

 

 

اطاق عايق شده

 

10- 16

سکوت

آستانه شنوايي

 

*Hi - Fi = كيفيت خوب

واحد بلندي صوت فون است، مقدار عددي بلندي هر صوت بر حسب فون، معادل است با شدت مربوط به صداي با فركانس 1000 هرتز بر حسب دسيبل، مشروط بر اينكه تعدادي شنونده عادي بر سر تساوي بلندي آن دو صدا توافق داشته باشند.

عموماً در يك فضاي آرام، تغيير شدتي معادل 3 دسيبل به دشواري قابل درك است. تغيير شدتي برابر 5 دسيبل به وضوح احساس مي‌شود و تغيير شدت 10 دسيبل در يك صوت، بلندي آن را دو برابر مي‌سازد. اين پديده به اين دليل رخ مي‌دهد كه تقريباً هميشه يك مقدار حداقل سر و صدا يا صداي زمينه[3] يا همهمه در هر فضايي وجود دارد كه صداهاي خالص را مي‌پوشاند. صداي زمينه ناشي از سر و صداي راديو، تلويزيون، ترافيك زميني و هوايي، وسايل تهويه، كولر، موتور يخچال و فريزر، باد و مانند اينها است. ساده‌ترين راه براي فهم ترازهاي دسيبل زمينه صوتي، مقايسه آن با صداهاي خاص قابل تشخيص است. در جدول 2-19-4 ترازهاي تقريبي اصواتي كه در زندگي روزمره وجود دارد گنجانده شده است.



[2]. Decibel = dB

[3]. Back Ground