2-4-3 ويژگيها و حداقل حدود قابل قبول

مصالح سنگي بتن بايد سخت، تميز، بادوام، عاري از پوسيدگي و فاقد لايه‌هاي ورم كننده يا منقبض شونده به هنگام مجاورت با هوا، مواد شيميايي مضر براي بتن و آرماتورها، لايه‌هاي سست، كلوخه‌هاي رسي و ذرات ميكا باشد. مواد سنگي سست، ورقه ورقه، پهن و نازك يا دراز، ناپايدار در برابر هوازدگي، عوامل شيميايي معين و واكنش‌زاي قليايي را نبايد در بتن به مصرف رساند. جنس شن و ماسه بايد از سنگهاي سيليسي، سيليكاتي يا آهكي سخت باشد.

دانه‌بندي شن و ماسه براي بتن و بتن مسلح، بايد مطابق جداول 2-4-3 (الف) و 2-4-3 (ب) باشد. حداكثر رس و لاي و ذرات ريزتر از 75 ميكرون در ماسه طبيعي، و يا ماسه حاصله از شن طبيعي، نبايد از (3%)، و در ماسه شكسته به دست آمده از سنگ، از (10%) و در شن از (1%) وزني تجاوز كند. براي كنترل كارگاهي ارقام مزبور، به يك شيشه استوانه‌اي شكل، يك خط‌كش مدرج و مقداري آب و نمك با غلظت (1%) نياز است (براي ساختن آن مي‌توان يك قاشق چايخوري نمك طعام را در نيم ليتر آب تميز حل كرد.). روش آزمايش به اين ترتيب است:

ابتدا ماسه مورد آزمايش را به قدري درون ظرف شيشه‌اي بريزيد كه ارتفاع آن به 50 ميليمتر برسد، سپس آنقدر آب نمك بيفزاييد تا مجموع ارتفاع ماسه و آب نمك به 75 ميليمتر برسد آنگاه محتويات ظرف را به خوبي تكان داده و بگذاريد به مدت 3 ساعت آرام و بي‌حركت بماند و ذرات رس و لاي روي ماسه ته‌نشين گردد. ارتفاع اين ذرات نبايد بيش از 3 ميليمتر باشد. در اين آزمايش هر ميليمتر ارتفاع ذرات ريز، معادل (1%) وزني ماسه است.

روش سريع براي تشخيص مناسب بودن ماسه وارده به كارگاه كف‌مال كردن آن است، چنانچه ذرات گل به دست بچسبد بايد از تخليه آن جلوگيري شود.

ضريب نرمي[1] ماسه استخراج شده از يك معدن نبايد در حين اجراي كار به ميزاني بيش از 2/0± تغيير نمايد و اين ضريب نرمي نبايد از 3/2 كمتر و از 1/3 بيشتر باشد. شن و ماسه بايد فاقد ناخالصيهاي آلي و ذرات گرد و خاك و پوشش رسي باشد، زيرا اين مواد سبب جلوگيري از چسبيدن آنها به خمير سيمان مي‌شوند. به طور كلي شن و ماسه مصرفي بايد با مندرجات آيين‌نامه بتن ايران تطابق داشته باشند. حدود قابل قبول براي مواد زيان‌آور ماسه و شن در جداول 2-4-3 (پ) و 2-4-3 (ت) درج شده است.