8-2-3 راههاي فرار گرما
راههاي فرار گرما از ساختمان عبارتند از: زيرزمينها، كفها، ديوارها، بامها، درهاي خارجي و پنجرهها. علاوه بر اين وزش باد سبب ايجاد فشار مثبت يا منفي در اطراف ساختمان و در نتيجه عبور هوا از ميان تركها و درزهاي موجود در پوسته ساختمان ميگردد.
8-2-3-1 زيرزمينها
در صورتي كه زيرزمين ساختمان عايقبندي حرارتي نشده باشد، تبادل حرارتي در آن صورت خواهد پذيرفت. درهاي خارجي، پنجرهها و ديوارهاي اطراف زيرزمين به ويژه قسمتهايي كه در تماس با محيط خارج ساختمان هستند، راههاي فرار گرما از زيرزمين به شمار ميروند و از اين طريق گرما به خارج نفوذ ميكند. بسته به نوع خاك و شرايط آب و هوايي منطقه، قسمتي از ديوارهاي اطراف زيرزمين به عمق حدود 30 تا 60 سانتيمتر از كف محوطه نيز سهم عمدهاي در اتلاف گرماي زيرزمين دارند. به تدريج كه عمق زيرزمين زياد ميشود، گريز گرما از ديوارهاي اطراف به واسطه وجود خاك كم ميشود، ولي باز هم ديوارها و كف زيرزمين گرما را از خود عبور ميدهند. به اين ترتيب از طريق زيرزمين مقدار معتنابهي از گرماي ساختمان به هدر ميرود. بديهي است هرچه طبقات بالاي زيرزمين بهتر گرمابندي شده باشند، سهم اتلاف انرژي از طريق زيرزمين عايق نشده بيشتر خواهد بود و حتي ممكن است در ساختماني يك طبقه، به (33%) نيز برسد.
8-2-3-2 كفها
در كف زيرزمينها و طبقه همكف معمولاً بتنريزي بر روي قلوه سنگ انجام ميشود كه خود نوعي عايق حرارتي محسوب ميشود و نيازي به عايقكاري اضافي نيست. زمين به مقدار زيادي از گريز گرما جلوگيري ميكند و بيشترين مقدار گريز در محل برخورد كف با ديوارهاي خارجي است.
سقفهايي كه از زير با هواي آزاد در تماس هستند (مانند سقف پاركينگها، محل بازي كودكان و پيشآمدگي سقف در خيابان) و براي طبقه بالا كف معلق محسوب ميشوند، عاملي براي تبادل حرارتي به حساب ميآيند و بايد عايقكاري شوند.
8-2-3-3 ديوارهاي خارجي
ديوارهاي خارجي نازك سهم عمدهاي در گريز گرما دارند، اين ديوارها چنانچه در معرض باد قرار گيرند، گرماي بيشتري را تلف ميكنند. مقدار گريز گرما از ديوارهاي خارجي ساختمان بسته به جنس و ضخامت ديوارها و نيز تعداد طبقات ساختمان متغير است و در ساختمان دو طبقه با زيرزمين ممكن است تا 30 درصد نيز برسد.
8-2-3-4 بامها
بامها نيز همانند ديوارهاي خارجي بخشي از پوسته به حساب ميآيند و بسته به جنس مصالح مصرفي، ضخامت، شكل و تعداد طبقات ساختمان، مقدار گريز گرما در آنها تغيير ميكند، اين مقدار در ساختمان يك طبقه با زيرزمين ميتواند تا 17 درصد هم برسد.
8-2-3-5 درهاي خارجي و پنجرهها
درهاي خارجي و پنجرهها، به ويژه اگر درزبندي نشده باشند، سهم عمدهاي را در اتلاف گرما بر عهده دارند. درها و پنجرههاي فلزي بيش از انواع چوبي و پلاستيكي گرما را هدايت ميكنند، همچنين پنجرههاي تك شيشه بيش از پنجرههاي چند شيشهاي، هادي گرما هستند.
8-2-3-6 درزها و تركهاي ساختمان
اختلاف فشار داخل ساختمان و محيط خارج، جابهجايي هوا و نشت آن را ايجاب مينمايد. بخشي از هواي داخل ساختمان به علت گرم شدن به سمت بالا حركت كرده و قسمتي از آن از راه تهويه طبيعي به خارج نفوذ ميكند، در نتيجه هواي قسمت پايين كه سردتر است نسبت به هواي بيرون داراي فشار منفي شده و هواي سرد از منافذ ريز به داخل ساختمان وارد ميشود. وزش باد نيز به نحوي ديگر به ايجاد فشار مثبت و منفي در اطراف ساختمان كمك كرده و باعث نفوذ هواي سرد به داخل ساختمان و خروج هواي گرم از آن ميگردد.
قسمتهايي از ساختمان كه به اين امر كمك ميكنند شامل: درها و پنجرههاي هوابندي نشده و لق، دريچههاي دسترسي به سقف كاذب و بام، كانالهاي تهويه و ديگر تأسيسات، دودكشها، درزهاي ساختماني و نظاير آن ميباشد. اين نقاط ضعف در فصول سرد كه گرمايش انجام ميشود، در ساختمانهاي معمولي در هر يك تا دو ساعت، باعث تعويض كامل هواي ساختمان ميگردند و بديهي است گرم كردن هواي سردي كه به ساختمان وارد ميشود، مستلزم صرف انرژي و هزينه است.