9-5-2 ويژگي ملاتها

9-5-2-1 ويژگيهاي ملات خميري

كارآيي ملات[1] يكي از مهمترين ويژگيهاي آنست. اين ويژگي مي‌تواند به صورت قابليت پخش ملات زير ماله و نفوذ به داخل سوراخها و حفره‌هاي مصالح بنايي تعريف شود. در واقع اين ويژگي مجموعه‌اي از چند خاصيت است كه شامل خواص خميري بودن[2]، قوام[3] و چسبندگي مي‌باشند. اندازه‌گيريهاي دقيق آزمايشگاهي براي پي بردن به اين ويژگي دشوار است، اما بنّايان مي‌توانند آن را به وسيله ماله‌شان حس كنند.[4]

كارآيي ملات عبارتست از قابليت لغزندگي ذرات دانه‌هاي سنگي ليز شده به وسيله دوغاب سيمان روي يكديگر، كارآيي تا حد زيادي به وسيله دانه‌بندي و رعايت تناسب بين مصالح قابل كنترل است، ولي تنظيم نهايي آن توسط بنّا در موقع كار صورت مي‌‌گيرد. كارآيي رضايتبخش ملات، تحت تأثير خاصيت مكندگي آجر (يا ديگر مصالح ساختماني)[5]، بستگي به قابليت آب‌نگهداري[6] ملات دارد، اين خاصيت به وسيله آزمايشهاي آزمايشگاهي قابل اندازه‌گيري است[7]. كارآيي خوب و قابليت آب‌نگهداري مناسب در يك ملات براي تأمين حداكثر چسبندگي با مصالح بنايي، از عوامل ضروري است.

9-5-2-2 ويژگيهاي ملات سخت شده

ويژگيهاي ناشي از ملات سخت شده از اهميت فراواني برخوردار است. در ميان اين خواص نخستين آنها مقاومت چسبندگي بين ملات و مصالح بنايي است. از آنجا كه روش قابل اعتمادي براي اندازه‌گيري كارآيي وجود ندارد، ملاتها بر مبناي مقاومت فشاريشان ارزيابي مي‌شوند، اندازه‌گيري مقاومت به كمك مكعبهايي با ابعاد 50 ميليمتر كه در محل ريخته شده و در شرايط كارگاهي عمل مي‌آيند، صورت مي‌گيرد.

شايد به دليل ابهام سابق‌الذكري كه درباره تفاوت ميان ملات و بتن وجود دارد، اهميت مقاومت فشاري ملات بيش از حد مورد تأكيد قرار گرفته است. مقاومت چسبندگي اين ملات و مصالح بنايي، از مقاومت فشاري مهمتر است. همان طور كه كارآيي خوب و قابليت آب‌نگهداري نيز مهم هستند. هر دو خاصيت براي حصول حداكثر چسبندگي لازمند. مقاومت خمشي نيز مهم است، زيرا مقاومت ملات در برابر ترك‌خوردگي را تعيين مي‌كند. ملاتها بايد هميشه ضعيف‌تر از مصالح بنايي باشند تا در صورت ترك‌خوردگي، تركها در درزها يعني جايي كه تعميرات آسان‌تر است، ايجاد شوند.



[2]. Plasticity

[3]. Consistency

[4] در اصطلاح بنايان به ملات كارآ، ملات لوزدار مي‌گويند.

[5] به بند 9-4-3 مراجعه شود.

[6]. Waterretention

[7] آزمايش تاب فشاري، رواني ملات و قابليت آب نگهداري ملاتها به تفصيل در استاندارد 1903 ايران آمده است.