8-3-2 تعاريف

8-3-2-1 ضريب كاهش سر و صدا[1]

از نقطه نظر تئوري، يك سطح كاملاً منعكس كننده، تمام صوت را به داخل اطاق برمي‌گرداند. هرچه مقدار انرژي صوتي را كه ماده جذب مي‌كند بيشتر شود، مقدار كمتري از آن را به صورت سر و صدا برمي‌گرداند. درصدي از انرژي صوتي كه توسط سطح مصالح جذب مي‌شود ”ضريب كاهش سر و صدا“ ناميده مي‌شود. ضريب صفر بيانگر اينست كه مصالح مربوط، قدرت جذب صوت ندارد و ضريب يك نمايانگر اين است كه مصالح موردنظر قادر به جذب تمام انرژي صوتي است كه به آن مي‌رسد. براي يافتن رقمي كه معرف ويژگيهاي مربوط به كاهندگي سر و صداي هر نوع مصالح باشد، به طور قراردادي ميانگين ويژگي بازتاب آن را براي اصواتي كه فركانس آنها بين 250 تا 2000 هرتز باشد، در نظر مي‌گيرند. سپس نزديك‌ترين عدد به اين ميانگين با تقريب (5%) به عنوان ”ضريب كاهش سر و صدا“ بيان مي‌شود. مصالح با ضريب 5/0، مقدار (50%) از انرژي صوتي را جذب و (50%) آن را به داخل اطاق برمي‌گرداند. مصالح با ضريب 7/0 مقدار (70%) از انرژي صوتي را جذب مي‌كنند و بنابراين جاذب صوتي مرغوب‌تري هستند.

8-3-2-2 درجه عبور صوت[2]

تأثير يك مانع صوتي مانند دو تيغه جدا كننده يا سقف در كاهش عبور صداي هوايي به صورت افت در صوت عبور كرده اندازه‌گيري مي‌شود. اين ضريب با نسبت شدت صوت در يك سوي مانع به شدت صوت عبور كرده در سوي ديگر بر حسب دسيبل بيان مي‌شود.

دسته‌هاي مختلف ”درجه عبور صوت“ در جدول شماره 8-3-2-2 توضيح داده شده‌اند. (شكل 1)

جدول شماره 8-3-2-2 گروه‌بندي ”درجه عبور صوت“

مقايسه با صداي گفتگو

ويژگيهاي عايق صوتي

درجه عبور صورت (دسيبل)

گفتگوي عادي به آساني و وضوح از پشت ديوار شنيده مي‌شود.

ضعيف

30 - 25

گفتگو با صداي بلند شنيده مي شود، گفتگوي عادي قابل شنيدن است و به دشواري مفهوم است.

بالنسبه خوب

35 - 30

گفتگو با صداي بلند شنيده مي‌شود و نامفهوم است، گفتگوي عادي شنيده نمي‌شود.

خوب

40 - 35

گفتگو با صداي بلند و صداي راديو تلويزيون در حد متوسط، تنها به طور خفيف قابل شنيدن است.

بسيار خوب

50 - 40

صداهاي بسيار بلند و هاي فاي (کيفيت بالا)، خفه يا غير قابل شنيدن است.

عالي

50 و بيشتر

 

8-3-2-3 درجه عايق صوتي كوبه‌اي(IIC)[3] يا ضربه‌اي

درجه عايق كوبه‌اي مندرج در مشخصات ASTM E492-73T ، براي اندازه‌گيري صوت توليد شده در اثر برخورد، ليز خوردن، لرزيدن يا كشيده شدن يك جسم بر روي كف به كار گرفته مي‌شود. صداي گام، حركت مبل و اثاثيه، افتادن اشيا، باعث شروع لرزش كف (سقف طبقه زير) شده و سبب انتشار صوت مي‌گردد. تراز صداي كوبه‌اي در اطاق زيرين نمايانگر قابليت ميراندن صداي ضربه توسط يك كف يا جزئيات ساختماني معيني است. بسياري از كتابها و برخي از نشريات سازندگان هنوز استانداردهاي قديمي ”درجه صداي كوبه‌اي“INR[4] را به كار مي‌برند، استاندارد جديد در حدود 50 درجه بيشتر از درجات قديمي است و مي‌توان آن را به ارقام ”درجه صداي كوبه‌اي“ مرتبط نمود.

 




الف) چارتراشهاي 89*38 ميليمتر، تخته گچي 5/9 ميليمتر و 16 ميليمتر اندود گچي

ت) چارتراشهاي 89*38 ميليمتر كه به طور متناوب نصب شده، تخته گچي 5/9 ميليمتر و 13 ميليمتر اندود گچي و 89 ميليمتر عايق پشم شيشه

ب) چارتراشهاي 89*38 ميليمتر، تخته گچي 5/9 ميليمتر و 16 ميليمتر اندود گچي و 89 ميليمتر عايق پشم شيشه

ث) چارتراشهاي 89*38 ميليمتر، صفحات جداي تخته گچي 13 ميليمتر و دو لايه عايق پشم شيشه به ضخامت 89 ميليمتر

پ) مانند ب ولي با اتصالات فلزي

ج) چارتراشهاي 89*38 ميليمتر، صفحات جداي تخته گچي 5/9 ميليمتر و 13 ميليمتر اندود گچي و دو لايه عايق پشم شيشه 89 ميليمتر

شكل 1- ”درجه عبور صوت“ مربوط به جزئيات مختلف ديوارسازي

”درجه صداي كوبه‌اي“ يا ”درجه عايق كوبه‌اي“ يك سقف با وسايل استانداردي كه در توليد و اندازه‌گيري ضربه‌هاي معيني (شناخته شده) به كار گرفته مي‌شوند، تعيين مي‌شوند. كف مورد آزمايش توسط يك ماشين ضربه‌زن در معرض ضربه‌هاي با فركانسهاي مختلف قرار مي‌گيرد. در مورد هر كف يك منحني براي صداي كوبه‌اي به دست مي‌آيد و سپس با منحني استانداردي كه حداقل ميزان عايق بودن يك سقف را ارائه مي‌دهد، مقايسه مي‌شود. چنانچه ميزان عايق بودن يك سقف بيش از استاندارد باشد، ارقام ”درجه عايق صوتي كوبه‌اي“ مثبت و در غير اين صورت منفي خواهد بود.

رقمي از ”IIC “معادل 50، حداقل براي يك كف در محيط آرام در نظر گرفته مي‌شود. براي كف كريدورهايي كه در بالاي واحدهاي مسكوني قرار مي‌گيرد، در محيط آرام حداقل IIC معادل 55+ مناسب است. ساختمان كفي كه ارقام بيشتري از حداقلها را ارائه كند، براي زندگي در مناطق حومه شهري و شهري، بهترين راه‌حلها را در مقابله با مسائل سر و صداي كوبه‌اي در بر دارد. براي مثال IIC بيش از 60+ براي يك آپارتمان آرام، مطلوب است. (شكل2)

8-3-2-4 سر و صداي زمينه[5]

ترازهاي سر و صداي زمينه، هنگام قضاوت درباره قابليتهاي يك ساختمان در جلوگيري از انتقال سر و صداهاي هوايي و كوبه‌اي، بايد مورد توجه قرار گيرد. سر و صداي محيط[6] يا زمينه موجود در يك محيط معين عبارتست از مجموع سر و صداي حاصل از ترافيك (اعم از زميني، هوايي و دريايي)، راديو، واحدهاي تهويه مطبوع و گرمايش و ديگر صداهايي كه به طور ثابت در يك فضا موجود مي‌باشند. اين سر و صداي زمينه، صداهاي بخصوصي را مي‌پوشاند يا بر آنها غلبه مي‌كند. تراز سر و صداي زمينه را بايد در محاسبات مربوط به كاهش سر و صدايي كه در مورد يك كف يا ديوار مدنظر است، مورد توجه قرار داد، اين تراز بيانگر آنست كه صداي عبور كرده شنيده خواهد شد يا خير.

درصد صداي كوبه‌اي

نوع ساختمان كف                                                                                                            (سقف طبقه زير)

18-

تخته‌هاي به ضخامت 19 ميليمتر كام و زبانه شده تيرچه‌هاي 38*84 ميليمتر به فاصله محور تا محور 406 ميليمتر

تخته گچي 5/9 ميليمتري ميخ شده به سقف

17-

تاوه بتن‌آرمه به ضخامت 165 تا 230 ميليمتر

 

13 ميليمتر اندود گچي

5-

تخته‌هاي به ضخامت 19 ميليمتر كام و زبانه

تيرچه‌هاي 38*84 ميليمتر به فاصله محور تا محور 406 ميليمتر

تخته گچي به صخامت 16 ميليمتر پيچ شده به قطعات فلزي

4-

كفپوش موزائيك به ضخامت 19 ميليمتر

تاوه بتن‌آرمه به ضخامت 114 ميليمتر

سقف كاذب متشكل از تخته گچي و اندود گچي

5+

فرش ماشيني 5/9 ميليمتري از مواد نايلوني بر روي 6 ميليمتر فوم پلاستيكي

تخته لائي به ضخامت 13 ميليمتر زير فرش

تخته لائي زيرسازي به ضخامت 16 ميليمتر

تيرچه‌هاي 38*235 ميليمتر به فاصله محور تا محور 406 ميليمتر

تخته گچي به ضخامت 13 ميليمتر ميخ شده به تيرچه‌هاي سقف

26+

فرش ماشيني 5/9 ميليمتري از مواد نايلوني بر روي 6 ميليمتر فوم پلاستيكي

51 ميليمتر بتن سبك بر روي رابيتس راه راه به ضخامت 5/9 ميليمتر

تيرچه ساخته شده از ميلگرد به ارتفاع 178 ميليمتر

تخته گچي به ضخامت 16 ميليمتر

ناودانيهاي اتصال

تخته گچي به ضخامت 13 ميليمتر

شكل 2- ”درجه صداي كوبه‌اي“ مربوط به سقفهاي مختلف

8-3-2-5 راههاي كناري[7]

افت عبور صوت در يك ساختمان بخصوص بر اين مبنا ارزيابي مي‌شود كه ساختمان به صورت كاملاً درزبندي شده و بدون پنجره باشد. سر و صداي عبور كرده از پنجره‌هاي باز، درها، هواروها (داكتها)، شبكه‌هاي تهويه يا از ميان فضاي هوايي بالاي سقف كاذب، ممكن است سبب بي‌ارزش شدن ديوار يا تيغه‌اي كه از نظر صوتي ارزشمند است گردد، زيرا ممكن است سر و صدا از ميان يا اطراف آن عبور كند. اين گذر فرعي، عبور كناري[8] ناميده مي‌شود. راههاي عبور كناري ممكن است قفسه‌هاي دارو، جعبه تقسيمهاي برقي كه پشت به پشت كار گذارده شده‌اند، هواروهاي گرمايش يا تهويه مطبوع مشترك بين دو اطاق يا حتي شكافهاي زير يا اطراف دري باشد كه به صورت لق كار گذارده شده‌اند.



[2]. Sound Transmission Class=STC

[3]. Impact Insulation Class

[4]. Impact Noise Rating

[5]. Back Ground Noise

[6]. Ambient

[7]. Bypassing

[8]. Flanking